Voedselbos excursiedag

Woensdag 28 oktober ben ik meegegaan op de voedselbos excursiedag van Puur Permacultuur. Dit is een eenmalige excursiedag waar voedselbospioniers Martijn van Puur Permacultuur en John Vermeer van Vermeer Duurzame Diensten je mee nemen naar drie verschillende voedselbossen.

De ontwerpers/beheerders van deze voedselbossen bieden vervolgens een schat aan informatie over hun eigen bosje, vol passie en kennis. Martijn en John vullen dit aan met eigen kennis, inzichten en zijn aanwezig om vragen aan te stellen.

Het was een enorm inspirerende en leerzame dag. Daarbij scheelde het dat we een lekkere zonnige dag mochten genieten, met daarbij een smakelijke potluck lunch. De informatie was toegankelijk voor mensen die hun eerste stappen in ‘’voedselbosland’’ aan het zetten zijn, maar ook interessant voor mensen die hier al langer mee bezig zijn.

Het mogen ervaren van andere voedselbossen is immers toch altijd een inspiratiebron en kan nieuwe inzichten tot stand laten komen.

Drie verschillende voedselbossen

Er staan tegenwoordig steeds meer voedselbossen in Nederland, dit betekent ook dat de diversiteit onder voedselbossen ook toeneemt. Denk bijvoorbeeld aan particuliere voedselbossen, gemeenschappelijke voedselbossen en productie voedselbossen. Allemaal uiteenlopende ontwerpen waar uiteenlopende mensen hun arbeid en creativiteit in hebben gestopt. Toch staan al deze verschillende voedselbossen er met een vergelijkbare intentie, het waarmaken van een ecologische en holistische landbouw.

Tijdens de excursie zijn we dan ook bij drie verschillende voedselbossen langsgegaan. Dit biedt inspiratie en toont de verschillende ontwerpkeuzes die je eventueel zelf zou willen maken of niet.

Ook hebben de verschillende ontwerpers hun eigen verhalen bij hun voedselbossen; waarom zijn ze dit nu eigenlijk gaan doen?

Ik neem je even in vogelvlucht mee door de verschillende voedselbossen zodat je een idee krijgt 🙂

Schrikkelbos

We begonnen de dag in Heesch, een dorpje in Brabant. Bij het schrikkelbos. Het schrikkelbos is een particulier voedselbos van 0,5 hectare dat ontworpen is en beheerd wordt door Marian Langens. Het is in 2015 aangeplant.

En wat keek ik mijn ogen uit, wat een mooi ontwerp. De strakken lijnen die de paden vormden met daarnaast omhoogschietende muren aan groen. Een natuurlijke vijver waar ook in gezwommen kon worden.

We werden ontvangen met een appeltaartje van kastanjemeel en hebben daarna in het voedselbos nog van andere lekkernijen genoten als wilde rucola, szechuanpeper, frambozen en bessen van de olijfwilg.

Voedselbos schrikkelbos

Het voedselbos oogde enorm romantisch en zat vol leven, op het zelfde terrein was ook een mooie ecologische moestuin te vinden. Inspirerend om te zien dat een gezin daar toch een gedeelte van hun gezonde voeding door het jaar uit kan halen… En dat terwijl het ook oprecht een visueel mooi perceel is en bruist van het leven.

Agroforestry kwekerij ''Agroforestrysupplies''

De volgende locatie was in Zeeland, nee niet de provincie, het Brabante dorpje Zeeland. Hier waren we op bezoek bij Sjef van Dongen van Fruitzforlife en agroforestrysupplies.

We begonnen hier met een gezamenlijke potluck lunch. Daarna kwam Sjef zijn verhaal doen.

Wat een inspirerend verhaal, Sjef vertelde ons over zijn pad richting permacultuur en voedselbossen, hoe hij zijn angsten en depressie heeft omgezet naar het werkelijk maken van een duurzamere, ecologische en gezondere toekomst. Sjef vertelde over zijn eigen bedrijf, Fruitzforlife, de ontwerpen die hij voor andere boeren heeft gemaakt en zijn projecten in Brazilie.

Daarna kregen we over zijn huidige plannen te horen, zo is Sjef bezig om een oude varkensstal om te toveren tot een duurzame werkplek voor ondernemers en wilt hij zijn omgeving veranderen in een blue zone.

Vervolgens kregen wij zijn kwekerij te zien, die speciaal is ontstaan om te leveren aan voedselbos en agroforestry projecten. Er stonden rijen aan fruitbomen van een waanzinwekkende diversiteit aan rassen, appelrassen waar ik nog nooit van gehoord heb, maar heerlijk waren! Tussen de bomen in stond een bed van klavers als groenbemesters en stikstofbinders, dit verbeterd de bodemomstandigheden rond de bomen dus.

Geinspireerd gingen we naar de volgende locatie.

Agroforestry in Mariahout

De laatste locatie van de dag… een agroforestry project in Mariahout.

Om de dag af te sluiten gingen we langs bij een boer die de transitie van gangbare veehouderij naar biologische veehouderij naar agroforestry heeft gemaakt. Hij vertelde ons hoe het niet altijd makkelijk was om boer te zijn en het beleid niet altijd meezat. Door een reeks aan situaties en connecties die als bio-bier waren onstaan kwam hij uiteindelijk bij agroforestry terecht.

Het project is onder andern ontworpen door Sjef van Dongen en kent een grote diversiteit. Het project is een aantal hectares groot en hierin wordt geexperimenteerd met verschillende vormen van agroforestry, het gebruik van een kippentractor. Rijenteelt met fruit en notenboom met hiertussen eenjarige gewassen en natuurlijk een voedselbos. Ook kent het terrein een gedeelde moestuin met de buren en een stuk natuurlijk ontwikkeld bos.

Deze ontmoeting liet me beseffen dat de boer broodnodig is in het maken van deze ecologische ontwerptransitie.

Mijn inzichten

Op een dag als deze ontvang je natuurlijk superveel informatie, je leert, je ziet, je voelt inspiratie. Dus hoe vat ik nu een beetje samen wat ik heb geleerd? Ik denk door mijn grootste inzichten van de dag te delen.

Diversiteit!

Dat biodiversiteit een belangrijke rol speelt in de natuur weten allemaal natuurlijk wel, het biedt veerkracht.

Zo werkt dat ook in een voedselbos, een diversiteit aan plantgoed zorgt voor een veerkrachtiger ecosysteem in je voedselbos.

Maar zo werkt het eigenlijk ook in de voedselbos beweging. We hebben iedereen nodig namelijk: boeren, hoveniers, ontwerpers, lesgevers, wetenschappers, studenten, betrokken burgers, noem maar op. Eigenlijk zou ik aan iedereen met interessen in voedselbossen willen aanraden om te kijken hoe je jouw talenten kunt gebruiken om deel van de beweging te worden, want we kunnen je goed gebruiken! Door al het verschillende talent te gebruiken bouwen we een veerkrachtig netwerk aan mensen maar ook een enorme database van allerlei verschillende soorten en maten voedselbossen.

Lekker experimenteren!

Het is niet erg om fouten te maken, sterker nog, het helpt de beweging. Door samen lekker te experimenteren en fouten te maken leren we onwijs veel over het ontwerpen en beheren van een voedselbos. Dus wees niet bang om fouten te maken, in haast ieder ontwerp zullen wel fouten zitten, deze fouten zijn onwijs nuttige voor jezelf en de beweging! Leer foutjes te gebruiken als mogelijkheden om op een nieuwe manier te denken en oplossingen te zoeken.

Het gebeurt nu.

De afgelopen vijf jaar komt de voedselbosbeweging met raketvaart op gang. En niet alleen dat, meerdere transities komen op gang, in onze voedselvoorzieningen, energievoorzieningen en de manier waarop we onze omgeving ontwerpen. Wil je nou deel zijn van deze transitie? Dan raadt ik je zeker aan een cursus bij PUUR Permacultuur te volgen.