Eetbare waterplanten

Water geeft ieder stukje land een boost. Het verhoogt de biodiversiteit, vangt regenwater op en brengt variatie in je land. Het is een plek waar dieren in je tuin even kunnen bijtanken, amfibieën kunnen rusten en libellen rond kunnen zoomen.

Waterplanten maken dat waterelement in je tuin nog veel interessanter. Ze bieden nieuwe habitatjes, niches, reinigen het water en veranderen je waterelement in een eigen ecosysteem.

Maar hoe gaaf is het als de waterplanten in jouw eetbare tuin of voedselbos ook nog eens eetbaar zijn? Eetbare planten maken van jouw permacultuur landschap een compleet oogstbaar ecosysteem. Dus laat je inspireren en hopelijk pluk je snel allemaal eetbaar goeds uit je eigen vijvertje.

Verschillende zones waterplanten.

Er zijn enorm veel verschillende waterplanten. Sommige groeien langs kletterend water, andere liggen op het oppervlak zoals lelies en kroos. Sommige groeien in drassige veenmoerassen of juist langs stijle oevers. Het is belangrijk om te weten wat de criteria van jouw waterplanten zijn, waar groeit het in de natuur.

Loop eens de natuur in en bekijk hoe de vegetatie langzaam verandert van het wateroppervlak tot vijf meter van het water af. Voor dit verschil in waterplanten zijn zones bedacht. Deze zones geven aan waar verschillende waterplanten het liefst groeien.

Zoals hierboven aangegeven spreken we over vijf zones. Alhoewel sommige waterplanten ook in meerdere zones kunnen gedijen. Zo kunnen verschillende oeverplanten bijvoorbeeld prima in zone 1 en zone 2 staan. Zie daarom de zones ook vooral als een indicatie.

Wanneer je waterplanten koopt staat vaak door de kweker, leverancier of het tuincentrum aangegeven in welke zone de plant zicht het meest thuis voelt.

Eetbare waterplanten

Er zijn eigenlijk enorm veel waterplanten die in feite eetbaar zijn, de vraag is echter of het de moeite waard is. Zo is klein kroos bijvoorbeeld in principe eetbaar, maar schijnt het niet erg lekker te zijn en ook is de plant zo klein dat je grote hoeveelheden nodig zou hebben.

Hieronder is een lijstje samengesteld met wat voorbeelden van planten die lekker of voedzaam (of beide) zijn. Daarnaast heb ik ook gekeken naar eventuele andere gebruiken van deze planten. Ken jij nog andere toffe eetbare waterplanten? Laat het ons weten op facebook of in onze online community!

Waterplanten in je voedselbos

In onze online voedselbos cursus gaan we gedetailleerd in op de verschillende vegetatielagen die aanwezig kunnen zijn in je voedselbos. Hierbij zit een interessante plantenlijst met ook diverse waterplanten, waarvan ook een aantal andere dan op deze pagina, so check it out 😉

Lisdodde

Typhaceae spec.

Lisdodde, die sigaarplanten weetjewel… Iedereen heeft ze weleens langs de slootkant zien staan en misschien als kind gedaan alsof ze een Cubaanse sigaar aan het paffen waren.

Maar deze waterplant is dus ook eetbaar. Zo zijn bijvoorbeeld de wortelstokken eetbaar, mits je deze schilt en kookt, net als met aardappels. Er wordt zelfs geëxperimenteerd met het verwerken van deze wortelstokken tot chips. Ook de scheuten en de kern van de stengels zijn eetbaar en kunnen rauw gegeten worden of worden gebakken. De stuifmeelpollen kunnen als smaakmaker gebruikt worden of door deeg verwerkt worden.

Ook is deze plant een helofyt en filtert dus vervuild water.

Let op!!

eet geen lisdoddes in ernstig vervuild water, deze helofyt neemt deze vervuiling op, dit kan risicovol zijn voor je gezondheid.

Riet

Phragmites communis

Riet is waarschijnlijk niet de eerste plant waar je aan denkt bij eetbare waterplanten. Nu moet ik toegeven dat het geen ontzettend populaire eetbare plant is. Toch vond ik het eetbare gebruik van deze waterplant zodanig interessant dat ik het graag wilde delen.

Riet kent een aantal eetbare delen, dit zijn:

De jonge scheuten.

De jonge scheuten van riet zijn eetbaar zolang je de groene ruige bladeren verwijdert. De scheuten die overblijven zijn rauw eetbaar, maar kunnen ook gebakken of gestoomd worden.

De wortels

Net als bij de lisdodde zijn de wortels van riet eetbaar als aardappelen, ze moeten dus eerst geschild en gekookt worden. Ook zijn deze wortels te vermalen tot meel. Hier kan dan weer koekjes van gemaakt worden

De zaadpluimen

De zaadpluimen worden weinig tot zelden gegeten, maar zijn wel eetbaar. Deze werden vroeger weleens door pap of meel verwerkt.

Naast dat riet eetbaar is heeft het uiteraard enorm veel andere voordelen. Zo is het een habitat voor vogels, een helofyt en een windvanger. Ook kan het geoogst worden om ingezet te worden voor dakbedekking, manden, papier, mulch of brandmateriaal.

Watermunt

Mentha aquatica

Er bestaan zo’n 25 muntsoorten met daarin nog ongelooflijk veel variëteit in. Van pepermunt tot chocolademunt.

Watermunt is een deel van de mentha familie en is een van de kruisingsouders van de bekende pepermunt. Het is een inheemse vaste plant die lekker veel bijen lokt. Watermunt kan echter wel snel woekeren, tenzij je uiteraard lekker vaak plukt. Het is een lekkere (en gezonde) plant om thee van te zetten, als kruid te gebruiken of in het weekend een ijskoude mojito mee te maken 😉

Ook zou watermunt medicinale werkingen moeten hebben volgens de volksgeneeskunde.

Waterkers

Rorippa spec.

Waterkers zit in de kruisbloemenfamilie. Een botanische familie met veel eetbare leden, zoals broccoli, radijs, kolen, spruitjes, raapzaad en koolzaad.

Het is een waterplant die vaker te vinden is langs stromend kouder water maar ook prima kan gedijen bij stilstaand water. Bij de waterkers eet men meestal de bladeren welk een beetje kruidig smaken. Het kan gebruikt worden in salades, soep, stamppot op sandwiches of als garnering.

De plant is erg gezond en bevat ijzer, calcium, etherische olie en vitamine A, C, D en E.

In de volksgeneeskunde wordt de waterkers soms ingezet bij huidklachten of als eetlustopwekker.

Aan de slag!

Nu je meer weet over waterplanten en een aantal voorbeelden van handige eetbare waterplantjes hebt, hoop ik dat je aan de slag kan met je eigen vijver, sloot of poel. Eet smakelijk en veel water plezier!

Meer leren? Check onze cursussen!

In een tijd waarin biodiversiteit in een rap tempo afneemt, het klimaat voelbaar verandert en de mens met afstand van de natuur af staat, wordt de behoefte steeds groter om de wereld van morgen op een andere manier vorm te geven. Permacultuur is een holistische ontwerpmethode die ons daar bij helpt.