Combinatieteelt in de moestuin
Wat is combinatieteelt?
Combinatieteelt, metgezelbeplanting of polycultuur is een oude land en tuinbouw praktijk waarbij planten in combinaties worden geteeld om hier bepaalde voordelen uit te halen, de biodiversiteit te verhogen en ecologisch evenwicht in de tuin te herstellen.
Voordelen van combinatieteelt in de moestuin.
Natuurlijke Plaagbestrijding: Sommige planten werken als natuurlijke afweermiddelen voor plagen. Door ze naast kwetsbare gewassen te planten, kun je plagen op een natuurlijke manier afweren. Zo werken sommige groenbemesters (zoals afrikaantjes en goudsbloemen) tegen parasitaire aaltjes in de bodem. Ook kun je je misschien wel voorstellen dat bijvoorbeeld een uienvlieg minder makkelijk de weg naar een ui kan vinden als er allerlei andere planten en geuren omheen staan.
Bodemverbetering: Combinatieteelt kan de bodemstructuur en -gezondheid verbeteren, omdat verschillende gewassen verschillende voedingsstoffen uit de bodem opnemen. Denk bijvoorbeeld aan stikstofbinders die stikstof beschikbaar stellen voor omheenstaande planten of penwortelaars die nutriënten van diep uit de bodem naar de toplaag halen.
Ruimte-efficiëntie: Door slimme combinaties te kiezen, kun je je tuinruimte optimaal benutten en genieten van een overvloedige oogst in een compacte ruimte. Grond houdt er namelijk niet van om kaal te zijn. Plant de tuin dus lekker vol.
Biodiversiteit: Combinatieteelt bevordert biodiversiteit in de tuin, wat goed is voor bestuivers, nuttige insecten, wildlife en het natuurlijke evenwicht in je tuin.
- Veerkracht: Monoculturen zijn vatbaar voor plagen en verlagen de biodiversiteit. En biodiversiteit zorgt nu precies voor veerkracht. Door combinatieteelt toe te passen ontstaat er dus meer veerkracht. En mochten je kolen tóch aangevallen worden door het koolwitje, dan heb je nog zat andere planten om te oogsten.
- Esthetische waarde: Zelf vind ik een moestuin vol verschillende planten, kleuren, geuren en insecten veel mooier dan een tuin met maar één of enkele plantensoorten. Met combinatieteelt maak je van je moestuin een kleurrijke jungle.
Welke combinaties werken
De vraag die we vaak ontvangen is welke combinaties in de moestuin (of in het voedselbos) nu het beste werken. Dit is lastig te beantwoorden, planten staan in verbinding met elkaar op zeer complexe manieren en hier wordt dan ook nog druk onderzoek naar gedaan.
Het belangrijkste is eigenlijk dat je lekker veel verschillende planten in je tuin zet. Hoe meer biodiversiteit hoe beter. Zelf kun je observeren wat in jouw tuin wel of niet werkt
Wel zijn er een aantal bekende combinaties die al heel lang door tuinders en boeren ingezet worden, en dat heeft wel een reden natuurlijk.
Vier voorbeelden hiervan zijn:
Tomaten en Basilicum: Deze combinatie is heerlijk in de keuken, maar werkt ook goed in de tuin. Basilicum kan helpen om tomaten te beschermen tegen bladluizen en witte vliegen.
Wortelen en Uien: Deze combinatie is bijna de basis van de bekende hutspot. Maar deze twee gewassen gedijen dus ook nog goed naast elkaar omdat wortelen graag in de halfschaduw van uien staan. Terwijl de geur van uien helpt om de wortelvlieg op afstand te houden.
Maïs, Bonen en Pompoenen (Drie Zusters): Deze traditionele inheemse Amerikaanse combinatie werkt geweldig samen. Maïs biedt ondersteuning voor bonen om omhoog te groeien, bonen fixeren stikstof in de bodem en pompoenen helpen onkruid onderdrukken.
- Aardbeien en Spinazie: Spinazie groeit snel en geeft aardbeien wat schaduw, terwijl aardbeiplanten helpen voorkomen dat onkruid tussen de spinazie groeit.
Polycultuur
In deze video laat Vera Greutink van ”Tuin Smakelijk!” zien hoe je met eenjarigen een diverse moestuin kunt ontwerpen, door gebruik te maken van polycultuur. Ze legt uit hoe de planten op elkaar afgestemd zijn.
Je kunt natuurlijk ook kijken of je meerjarigen met eenjarigen en tweejarigen af kunt wisselen.
Veel plant plezier!
Door middel van combinatieteelt en polycultuur kun jij van je moestuin een eetbare jungle maken met meer ecologische balans en biodiversiteit. Tijd om te planten dus! Succes.